.
Malum bugünlerde polen akışı en yüksek sevilere ulaştı. Hemen bütün bitkilerde çiçeklenmenin sonuna doğru yaklaşılıyor. Arıcıların önemli bir kısmı polen toplamaya devam ediyor. Son yıllarda ülkemizde polen kullanımı yaygınlaşmakla birlikte, arı ekmeği pek bilinmiyor. Oysa arı ekmeği polene göre çok daha değerli ve kullanım alanı bir o kadar daha geniş.
Poleni, tarlacı işçi arılar tarafından çiçeklerden toplanan ve paketlenen, kovanda genç arıların ana besin kaynağını oluşturan çiçek tozlarıdır. Basit şekerler, protein, mineraller ve vitaminler, yağ asitleri ve az miktarda diğer bileşenlerden oluşmaktadır.
Arı ekmeği polenlerin kovan içi arılar tarafından işlenmesiyle oluşmaktadır. Petek gözlerinde daha sonra kullanılmak üzere depolanmaktadır. Tarladan toplanan polenler enzimlerle karıştırılarak petek gözlerine konmakta ve üzerine bal kapatılarak fermantasyona bırakılmaktadır. Bal arısı salgıları, biyokimyasal dönüşümlerin çiçek poleni tanelerinin duvarlarını kırmakta ve besin maddelerini daha kolay sindirilebilir hale getirmektedir. Bu nedenle polen ile arı ekmeği farklılaşmaktadır.
Polen toplayan toplayıcı arılar, topladıkları polenleri tüketmemektedirler. Polen tüketimi daha çok genç arı ve larvalar tarafından gerçekleştirilmektedir. Tarlacı arılar, topladıkları polenleri, yavru ve depolanan bal arasındaki ara yüzde bulunan açık petek gözlerine doğrudan yükleyerek bal arısı larvaları ve genç işçiler için arı ekmeği oluştururlar. Polen veriminin yoğun olduğu yıllarda her bir kovanda iki veya üç petek arı ekmeğine çevrilir.
Toplanan polenlerin içerikleri ve besin değerleri çiçeğe göre farklılık göstermektedir. Polen, enzim, propolis ve bal ile bir fermantasyon işlemi sonucu oluşan arı ekmeği de polen kaynağına bağlı olarak farklı özelliklere sahip olabilmektedir.
Larva beslenmesinde kullanılan polen ve arı ekmeği ortalama olarak % 40-60 basit şeker (fruktoz ve glikoz), % 20-60 protein, % 3 mineral maddeler ve vitaminler, % 1-3 yağ asitleri ve % 5 farklı kimyasal maddeler içerdiği bilinmektedir.
Polenler üzerinde yapılan bir çalışmada, polenlerin 200”e yakın mantar ve 30”a yakın bakteri içerebileceğini göstermiştir.
Polen beslenme dışında tıbbi tedavileri destekleyici özelliklere pek sahip değildir. Tıbbi tedaviyi destekleyici özellikleriyle ilgili pek çalışma da yapılmamıştır. Zengin protein ve mineral kaynağı oluşu nedeniyle güçlendirici olarak önem taşımaktadır. Arı ekmeği bu anlamda koruyucu özellikler bakımından polene göre daha etkili görünmektedir. Depolanması esnasında meydana gelen fermantasyon, tıbbi tedavileri destekleyici yetenekler kazandırmaktadır.
Gerek polen gerekse arı ekmeği, son derece sağlıklı ve besleyici değerlere sahiptir. Bal veya başka gıda maddeleriyle karıştırılarak da tüketilmektedir. Bununla birlikte, arı ve polen alerjisi olanlar, emziren anneler polen veya arı ekmeğini tüketmemelidir. Yine yoğun zirai ilaç kullanılan bölgelerden polen veya arı ekmeği tedarik etmek sağlık açısından sakıncalar doğurmaktadır.
