.
İklimler değişiyor diye herkes şikâyet ediyor ama iklimleri değiştiren faktörlerle ilgili bireysel anlamda çok fazla eylemde bulunmuyoruz. Elektrikte tasarruf edilse bile milyonlarca ton kömür yakılmamış, atmosfere daha az karbondioksit salınmış olur.
Son bir haftadır, dolu ve aşırı yağış uyarıları insanımızı garip uygulamalara itti. Arabasına halı örtenleri, battaniye giydirenleri, minder dizenleri gördük.
İklim değişimi aslında büyük iklim kuşaklarının sınırlarını genişletiyor. Bazı bölgelerde kış koşulları ılımana dönerken, çöle kar yağabiliyor.
Dünyada büyük iklim kuşakları coğrafi bölgelere ve yüksekliklere göre oluşuyor.
Önemli iklim kuşaklarından biri Ekvatoral İklim olarak tanımlanmaktadır. Ekvatordan başlayan ve okyanusların da etkisiyle kuzeye ve güneye doğru çok geniş coğrafyada görülen bir iklimdir ve ortalama sıcaklık 25 derecedir. Yağış miktarı 2000 mm’nin üzerindedir ve mevsim yoktur.
Ekvatoral iklim, Amazon ve Kongo havzalarının büyük bir kesiminde, Gine Körfezi kıyılarına yakın bölgelerde, Endonezya ve Malezya’nın büyük bir bölümünde etkili olmaktadır.
İkinci büyük iklim kuşağı Tropikal İklimdir. 20 derece kuzey ve güney enlemleri arasında sıklıkla görünmektedir. Deniz seviyesinden 1000 m yükseğe kadar çıkabilir. Yıllık ortalama sıcaklık 20 °C dolayındadır. Yıllık yağış miktarı 1000-2000 mm arasındadır. Yüksek boylu otsu bitkilerden oluşan savanlar tipik bitki örtüsünü oluşturur.
Muson İklimi, dünyanın pek çok bölgesinde görülmektedir. Muson rüzgârlarının etki alanlarında ortaya çıkar. Yıllık ortalama sıcaklık 15–20 derecedir. Muson ikliminde, yıllık ortalama yağış 2000 mm. dolayındadır. Doğal bitki örtüsü kışın yaprağını döken, yazın yeşillenen ormanlardır.
Çöl İklimi, hem sıcak hem kurak coğrafyalarda görülmektedir. Günlük sıcaklık farkları 50 dereceyi bulur. Sıcaklıklar gece buz kestirir, gündüz ise yumurtayı pişirir. Doğal bitki örtüsü bazı kurakçıl otlar ve kaktüs bitkileridir. Afrika’da Büyük Sahra, Ortadoğu’da Necef, Asya’da Gobi, Taklamakan, Avustralya’da Gobbon ve Gibson, Güney Afrika’da Kalahari ve Namib, Güney Amerika’da Patagonya, Atacama dünyadaki başlıca çöl alanlarıdır. Bu alanlar sürekli büyümektedir.
Akdeniz İklimi, dünyada 100 milyon hektarlık alanı kaplar. Genel olarak yazları sıcak ve kurak, kışları ılık ve yağışlıdır. Yıllık yağış miktarı 600–1000 mm arasında değişir. En fazla yağış kışın, en az yağış yazın görülür. Karakteristik bitki örtüsü makilerdir. Akdeniz iklimi en belirgin olarak Akdeniz çevresinde görülmekle birlikte, Güney Portekiz, Afrika’nın güneyinde Kap Bölgesi, Avustralya’nın güneybatısı ve güneydoğusu, Orta Şili ve ABD’nin Kaliforniya eyaletinde etkili olmaktadır.
Okyanus iklimi karaların batı kıyılarında görülmektedir. Yazlar fazla sıcak, kışlar da fazla soğuk olmaz. Yıllık sıcaklık ortalaması 15°C’dir. Yıllık yağış ortalaması 1500 mm’dir. Okyanus iklimi, Batı Avrupa, Kuzey Amerika’nın kuzeybatısı, Güney Şili, Avustralya’nın kuzeydoğusu ve Yeni Zelanda’da yaygın olarak görünmektedir.
Karasal İklim, genel olarak karaların deniz etkisinden uzak iç kısımlarında ve kıtaların doğu kıyılarında görülmektedir. Kışlar çok soğuk, yazlar ise sıcaktır. Yıllık yağış miktarı 500–600 mm dolayındadır. Doğal bitki örtüsü iğne yapraklı ormanlardır. Yağışın azaldığı kesimlerde de bozkırlar ortaya çıkar. Sibirya ve Kanada’da iğne yapraklı ormanlara tayga ormanları adı verilir. Taygalar, Dünya ormanlarının % 15’ini oluştururlar.
Tundra iklimi genel olarak, 65–80 derece Kuzey enlemleri arasında görülmektedir. Sıcaklık çok düşüktür. Yağışlar ortalama 200–250 mm kadardır. En fazla yağış yaz aylarında görülür.
Kutup iklimi kar ve buzullarla kaplı kutup bölgelerinde görülmektedir. Sınırları sürekli azalmaktadır. Sıcaklık ortalaması bütün yıl boyunca 0°C’nin altındadır.
